Modelist Nedir?
Modelist bölümünü merak edenlerin en çok aradığı soruların yanıtlarını yazımızda cevaplandırmaya çalıştık. Modelist nasıl çalışır? Modelistin görev tanımı nedir? gibi Hazır giyim üretiminde modelistin yeri gibi en çok merak edilen ve talep alan sektör hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için yazımızda topladık.
Modelist Kimdir?
Moda Tasarım bölümünden mezun olan öğrencilerimiz modelist olarak çalışabilir. Modelist olarak çalışırken, Modelist Nedir? Modelistler ne iş yapar? diye düşündüğümüzde Modelistler şöyle tam bir mimar gibi düşünebiliriz aslında. Nasıl bir mimarın belli bir alanı var, bir binayı inşa ederken belirli bir metrekaresi var ve o alanda odaları yerleştirmesi gerekiyor ve kendi tarzını uygulayarak belirli kuralları var. Farklı yerleşim noktaları var ve o yerleşim noktalarını yapmak zorunda kendi alanında teknik çalışmaları var ve kendi teknik kuralları var bu kurallara göre evin düzenini hazırlar bir mimar. Aynı şey Modelist içinde geçerlidir.
Modelist Ne İş Yapar?
Modelistler giysi tasarlar, hayaldeki bir giysiyi önce kağıda döker çizimlerini hazırlar. Kağıtta giysinin 3 boyutlu halini alabilmesi içinde yine aynı şekilde mimarın yapmış olduğu şekilde kuralları var. Pens'leri var, bollukları ve fazlalıkları var yada daraltmaları var. Pileleri var, büzgüleri var, kapüşonları var kısaca tüm bunların hesaplarını yapar. Tüm bu değerlendirmelerini yaparak hayalini kağıda döktüğü çizimleri iyi bir düşündükten sonra harekete geçmesi gerekiyor. Hangi özelliğin nereden geçtiğini hesaplaması, vücudun hangi noktasından geçtiği aklımızdaki tasarımları kağıda geçirirken onları da kağıttan 3 boyutlu hale nasıl dönüştüreceğimizi düşünmek için işte bu aşamada bizim artık nasıl yapmamız gerek. Yani o çizimde kup göğsün hangi kısmında geçiyor, herhangi bir kesik belin hangi kısmında geçiyor yani "oran/orantı" olayını çok ciddi anlamda iyi biliyor olmak gerekir. İnsan vücudunu çok iyi biliyor olmak gerekiyor.
Modelistin Eğitim Süreci Nasıldır?
Moda Tasarım eğitimlerinde zaten bu eğitimler fazlasıyla verilen derslerdir. Anatomi dersleri verilmektedir yada var olan derslerin içerisine anatomi giydirilir. Böylelikle hem ergonomi, hem de anatomiyi birleştirerek dersleri öğrenen Modelist adayları, Modelist olarak mezun olduktan sonra direk çalışabilir.
Modelist Nasıl Çalışır?
Modelistlerin yetişme sürecinde, kalıp dersleri 1.ci sınıftan itibaren başlıyor. Öncelikle Drapaj dersi ile başlanır, daha sonra Modelist dersi ve Kalık dersleriyle devam eder. Kalıp dersleri 4 yıl boyunca devam eder bunun sebebi ana ders olması ve olmazsa olmaz bir derstir Kalıp dersleri. Koleksiyon dersleri içerisinde'de Kalıp dersleri bulunmaktadır. Mezun olunduktan sonra daha fazla daha detaylı eğitime ihtiyaç duymayacak şekilde mezun olunur. Modelist bölümünü bitirip mezun olduktan sonra öğrencilerin + yani ekstra bir ders almalarına ihtiyaç kalmayacak şekilde mezun olunur. Modelist olmak için, o alanda kalıp yapmadan mezun olmak imkansızdır. Koleksiyon yaparken mutlaka bunun kalıbını yapmanız gerekecektir. Bu nedenle mezun olan öğrenciler mezun olur olmaz Modelist olarak çalışmaya başlayabilir.
Modelistin İş Görev Tanımı Nedir?
Modelistin İş Görev Tanımı çok geniştir. En baştan en sona kadar neredeyse sorumlu olan kişilerden bir tanesidir. Yani bir tasarımcı nasıl sorumluysa, aynı şekilde Modelist'te sorumludur ve bu alanda çok az kişi Modelist olarak çalışmak ister. Çünkü daha fazla matematik yapması gerekir, daha fazla sorumluluğu vardır. Bu anlamda biraz daha çekimse kalır insanlar, tasarım alanı daha görsel daha görünür olunduğu düşünülür. Ancak Modelist, tam bu işlerin arka planında ama daha işin can alıcı kısmını yapan kişilerden bir tanesidir ve çok önemlidir. Modelistler tasarım alanı için mutlaka olması, yetişmesi gereken kişilerdir çünkü çok daha derin bilgilerle mezun olunur.
Hazır Giyim Üretiminde Modelistin Yeri Nedir?
Hazır Giyim Üretiminde Modelist, bir ürünü tasarlarken önce Kalıp Çıkarma şekilleri var. Kalıp çıkarma şekillerinde direk 2 boyutlu yani sıfır noktasından itibaren temel kalıbını çizip o temel kalıp üzerinde model uygulamalar yapabilir. Ya da hazır olan temel kalıp üzerinde direk modelini yapabilir. Ya da daha önceleri herkesin evlerinde dikişler dikilirdi dikiş makineleri vardı ve o dönemlerde var olan moda dergileri vardı. Hala günümüzde çoğu evde bulunan moda dergileri üzerinden hazır kalıplar çıkarıbilir ki çok tercih edilen bir yöntem değildir. Bunun dışında Drapaj tekniğidir, Drapaj tekniği gerçekten çok güzel bir tekniktir. Direk manken üzerinde yapılır yada direk kişi üzerinde yapılır. Böylelikle daha güzel bir görüntü elde edilebilir. Tabii ki her giysi drapaj tekniği kullanılarak yapılacak değildir. Yalnız bazı giysiler yalnızca drapaj tekniği kullanılarak yapılabilir. O yüzden drapaj çalışması yapmak hem zor hemde çok derin alan bilgisine ihtiyaç vardır. Drapaj çalışması çok önemli olduğu için 4 yıllık eğitim süresi boyunca başlangıçtan itibaren yani ilk yıldan itibaren verilmeye başlanır. Bunların dışında ayrıca Bilgisayar Kalıp Teknikleri vardır. Bilgisayar Kalıp Tekiği için 2000'li yılların başında 2-3 program varken 2022 yılı itibariyle 10larca program bulunmaktadır. Bu yapılan programlar arasındaki en belirgin özellik aynı tekniğin kullanılıyor olması. Yani bir programı bilen diğer yeni çıkan tüm programlara hakim olabilir. Bilgisayar veya elde yapılan kalıpları yaptıktan sonra SERİLEME yapılır. Örneğin 36 beden yapılan ürünün 38-40-42-44-46 gibi bedenleri yapılmaya başlanır. Bilgisayar ile yapılan kalıplarda serileme işleminden sonra pastal yapılır. Peki bu Pastal nedir kısaca ele alalım.
Pastal Nedir?
Pastal, bir kesimin yapılması için kumaşın uzunluğu, eni ve boyu olarak düşünüldüğünde bedenlerin tam olarak sıralandığı ve minimum kumaşın kullanıldığı bir çalışmadır. Böylelikle tüm kumaşlar üst üste kesilir. Öncelikle seri kumaş atımı yapılır bu kumaş atımından sonra yani 20 kat veya 40 kat artık seri sayısına göre katlar atılır. Tabi ki bu katlar kumaşın kalınlığına göre farklılık gösterebilir. Yani kışlık kumaşlarda 20 kat atabilirken yazlık kumaşlarda 80 kat atılabilir. Daha sonrasında bunlar kesimleri yapıldıktan sonra yerleşimleri yapılır üzerine de kalıp için kağıttan pastal kalıbı atılıyor ve o pastal kalıbıyla kesim yapılıyor.
Kesim Aşaması
Kesim, bir kişi tarafından da yapılabilir, bir kaç kişi tarafından da yapılabilir ya da Couture dediğimiz bilgisayar sistemine bağlı olan Couture sistemi vardır. Couture sistemiyle de hazırlanmış olan pastalı otomatik olarak keser. Bu işlem Modelist için hem işçilik açısından, hem zaman konusunda çok büyük kazanım sağlatır. Tasarrufu çok daha fazla sağlayan bir yöntemdir. Tabi ki çok büyük maliyeti olduğu için her firmada olmayan program ve makinelerdir. Ancak son zamanlarda devletimiz tarafından yapılan teşvikler sayesinde artmalar gözlenmektedir. Pastal ve Kesim aşaması bittikten sonra üretim kısmına geçiş yapılır.
Üretim Aşaması
Üretim Aşaması kısmına gelince devreye terziler girer. İlk kalıp hazırlandığında numune dikimi yapılıyor, numune dikimi okey aldıktan sonra bu numune dikimleri birden fazla olabilir. Modelist tarafından yapılan her model için 3-4-5 kadar farklı numune dikimleri olması gereklidir. Çünkü ilk numune de istenilen görüntü elde edilemeyebilir veya bazen tasarlanan şeyler dikişe girdiği zaman istenildiği gibi görünmeyebilir. Fikir değişikliğine uğratacak olayların %'si fazla olduğu için genelde numuneler daha fazla ve farklı çeşitlerde uygulanır. Yada Modelist tarafından tasarlanan ürün, tasarımcısı tarafından beğenilmesine rağmen rağbet görememe, satılamama durumu söz konusu olabiliyor. O zaman tabi ki farklı çeşitlerin olduğu numuneler pazarlamacılar sayesinde satılmaya çalışılır. Modelist tarafından bir ürünün tasarlanması yetmeyeceği gibi bu tasarımların satışının gerçekleşmesi gerekir. Satılma kısmında da pazarlamacılarla çalışıp son numuneleri oluşur ve kalıp serilemeye girer. Serilemesi biten tasarımlar pastal atılarak kumaşlar kesilir. Kesim sonrasında alınan siparişe göre dikime geçilir.
Dikim Aşaması
Dikim Aşaması kısmına gelince, daha önceden numuneleri hazırlanan tasarımlar dediğimiz gibi pastal işlemleri gerçekleştirildikten sonra dikimleri seri olarak yapılmaya başlanır.
Seri Olarak Dikim Nedir?
Seri Olarak Dikim Yapmak için, bir ceket veya bir gömleği ele alalım. Bir gömleği ele aldığımız zaman yaka işlemini başka birisi yapar, kolunu başka birisi yapar, bedende ki ön hatları başka birisi yapar. Özellikle erkek giyim ürünlerinde biraz daha farklıdır. Özel çalışmalar varsa sağ pat ( sağ kısım ) ayrıdır sol pat ( sol kısım ) ayrı çalışılır. Daha sonrasında bunlar birleştirilir. Bunların birleştirilme aşamaları vardır. Yani çatmayı ayrı bir kişi yapar, kol birleştirme işlemini ise bir başkası. En son kısım olarak son ütücüler vardır. Meşhur olan "Son Ütücü" ile en son halini alır.
Kaynak : DOÇ. DR. BAŞAK BOĞDAY SAYGILI